مرده زایی (مرگ جنین) به معنای اجل یا از دست دادن جنین پیش از زایمان یا بعدازآن می‌باشد. هم سقط‌جنین و هم مرده زایی یعنی پایان بارداری، ولی بر اساس موعد وقوع این پیشامد باهم تفاوت دارند. یک سقط‌جنین معمولاً به‌عنوان از دست دادن یک جنین قبل از هفته‌ی بیستم بارداری و یک مرده زایی به‌عنوان از دست دادن یک جنین پس از هفته‌ی بیستم بارداری تلقی می شود.
اگر مرده زایی ناشی از دشواری ها کروموزومی بخصوصی یا یک دشوار در بند ناف باشد، شانس وقوع آن برای بارداری بعدی کمتر خواهد بود. اگر این دشوار ناشی از یک بیماری مزمن در والده یا نارسایی ژنتیکی در والدین باشد، خطر آن در بارداری‌های بعدی اغلب خواهد بود. به‌طور میانه در این شرایط، بخت کامیابی در بارداری‌های بعدی بسیار بالا خواهد بود.
می‌دانیم که عفونت‌ها و مشکلات خاصی در بارداری می‌توانند منجر به مرده زایی شوند، ولی از همه‌ی این علت‌ها هشدار نداریم. بردباری وقوع مرده زایی و مرگ جنین در بعضی از نسوان نسبت به نسوان دیگر بیشتر است. برای تفریق این خطرات و داشتن کودکی سالم باید مراجعه‌های منظمی به متخصص زنان و وضع حمل داشته باشید. اکثر زنانی که جنین مرده داشته‌اند و دوباره حامله شده‌اند می‌توانند یک بارداری سالم و کودکی سالم داشته باشند. برای مشاوره و آگاهانیدن ازآنچه میتوانید برای کمک به تفریق خطر مرده زایی انجام دهید با یک کارآزموده نسوان و زایمان صحبت کنید.
علت‌ها
علل شایع این مشکل عبارت‌اند از:
- عفونت‌های موجود در تن مادر، جنین یا جفت. برخی از عفونت‌ها شدنی است باعث بروز علائمی در والده نشوند و شدنی است تا وقتی‌که منجر به بروز مشکلاتی جدی، مثل وضع حمل زودرس یا مرده زایی نگردند، تشخیص دیتا نشوند. عفونت‌هایی که می‌توانند باعث مرگ جنین شوند عبارت‌اند از:
- سایتومگالو ویروس: این ویروس نوعی ویروس هرپس است که والده می‌تواند از راه مایعات تن (مانند بزاق، منی، مخاط، ادرار یا خون) از فردی که ناقل این ویروس است دچار شود.
- بیماری پنجم: این مرض یگانه از بیماری‌های شایع در کودکان است که از یک ویروس بنام parvovirus ب 19 ناشی می‌شود. این ویروس معمولاً از هوا از طرف سرفه یا عطسه‌ی فردی دچار سرایت خواهد کرد.
- عفونت‌های واژن یا عفونت‌های مجاری ادرار
- لیستریوز: که نوعی مسمومیت غذایی می‌باشد.
- سفلیس
- توکسوپلاسموز: عفونتی است که به دلیل یک انگل به هستی می‌آید.
عوامل خطر
در چهره وجود این عوامل، خطر وقوع مرده زایی در بعضی زنان بیشتر از نسوان دیگر خواهد بود:
- چاقی مادر: شاخص توده‌ی بدنی او BMI) 30) یا اغلب باشد.
- بارداری چند قلوبی (دوقلو، سه‌قلو یا بیشتر)
- سن والده 35 سال یا اغلب باشد.
- وجود بیماری‌ها یا مشکلات سایر در والده مانند دیابت یا بالا یا پایین بودن فشارخون
- مادر تابه‌حال زایمانی نداشته است.
- سابقه‌ی سقط‌جنین یا مرده زایی در بارداری‌های قبلی وجود دارد، یا مادر کودکی داشته است که در 28 روز اول تولدش مرده است (مرگ نوزاد)
- مادر مشکلاتی در بارداری‌های پیشین داشته است، مانند وضع حمل زودرس، مسمومیت بارداری یا رشد ناکافی جنین
- سیگار کشیدن و مصرف داروهای مسکن در حین بارداری
علائم
شایع‌ترین علائم اجل جنین در شکم مادر وقتی ست که والده جنبش و ضربه زدن کودک را در شکم خودش دانستن نمی‌کند. علائم و نشانه‌های دیگر شامل گرفتگی عضلات، درد یا خونریزی واژن و لکه بینی می‌شوند. اگر مادری یکتا از این شرایط را داشته باشد باید بی درنگ با طبیب خویش تماس بگیرد.
تشخیص
پزشک از سونوگرافی برای دیدن و بررسی اینکه آیا قلب کودک ازکارافتاده است، کاربرد میکند. در یک سونوگرافی از امواج صوتی و صفحه‌ی کامپیوتر برای دیدن کودک تو رحم استفاده می‌شود.
خارج کردن و دفع جنین مرده از رحم مادر
اگر جنین در شکم مادر مرده باشد، پزشک کارآزموده با مریض درباره‌ی روش‌هایی برای زایمان آن گفتگو میکند. موعد و چگونگی زایمان به مدت‌زمان بارداری والده یا به عبارتی سن بارداری، پیشینه پزشکی والده و روشی که مادر اندیشه میکند بهترین راه برای اوست، وابستگی دارد. برخی مادران بنا بر دلایل پزشکی باید فوراً زایمان کنند، ولی اغلب بهتر است که والده خویش به سررسید زایمان برسد. معمولاً بعد از گذشت دو هفته از مرگ جنین در رحم، زایمان نخست می‌شود.
در این شرایط طبیب ممکن است روش‌های ذیل را توصیه کند:
زایمان القایی
در این روش، طبیب برای شروع زایمان به بیمار دارویی می‌دهد و یا کیسه آب او را پاره میکند. اکثر نسوان سریعاً بعد از اطلاع از مرده بودن جنینشان از پزشک خویش می‌خواهند تا وضع حمل القایی را برای او انجام دهد. اگر بعد از دو هفته والده وارد مرحله‌ی زایمان نشود، طبیب شدنی است اقدام به وضع حمل القایی کند زیرا بردباری مقداری وجود دارد که شدنی است توده‌های خونی خطرناکی بعدازاین موعد در بدن مریض رشد کنند.
زایمان به شیوه D&E یا کورتاژ
در طی این شیوه جراحی، پزشک جراح دهانه‌ی رحم را متسع (باز) میکند لغایت کودک را از رحم بیرون کند. انجام روش کورتاژ شدنی است مایه محدودیت اطلاعاتی شود که طبیب می‌تواند بعد از وضع حمل با سپریدن آزمایش‌هایی روی جنین به دست آورد.
زایمان سزارین
زایمان سزارین یک شیوه جراحی ست که در آن طبیب شکم و رحم والده را می‌شکافد الی کودک را به جهان بیاورد.
چه آزمایش‌هایی ممکن است بعد از زایمان جنین مرده انجام شود؟
پزشک کودک، زوج و بند ناف را برای تشخیص علت اجل او بررسی و معاینه میکند. جفت در رحم والده رشد میکند و غذا و اکسیژن را از طریق پاراگراف (لاتین) ناف برای جنین تأمین میکند.
پزشک ممکن است برای تشخیص علت مرگ کودک در رحم، آزمایش‌هایی را اتمام دهد. این آزمایش‌ها شدنی است شامل موارد پایین باشند:
آمینوسنتز (آمینو نیز نامیده می‌شود)
در تست آمینوسنتز، طبیب نمونه‌ای از آب (مایع آمنیوتیک) دور جنین را در رحم می‌گیرد. اگر طبیب اندیشه کند که یک سخت ژنتیکی یا یک عفونت در جنین ممکن است باعث مرگ جنین در شکم والده شده است، ممکن است این تست را پیش از وضع حمل اتمام دهد.
اوتوپسی
این یک معاینه‌ی فیزیکی از تن کودک بعد از اجل است. در طی اوتوپسی، پزشک اندام‌های کودک را برای تشخیص نقایص او یا مشکلاتی سایر معاینه و رسیدگی میکند. این کار می‌تواند به او کمک کند لغایت انگیزه مرگ را تشخیص دهد و اینکه آیا خطر مرده زایی در بارداری‌های بعدی نیز هستی خواهد داشت یا نه.
آزمایش‌های ژنتیک برای بررسی دشواری ها ژنتیکی در کودک و آزمایش‌هایی برای تشخیص عفونت در کودک یا در زوج نیز از گزینه‌های آزمایشی دیگر هستند.
علاوه بر معاینه‌ی کودک برای تشخیص مشکلات، پزشک وانگهی سابقه‌ی خانوادگی و هرگونه دشوار یا مرض را که مادر در حین بارداری داشته است، بررسی میکند. پزشک شدنی است آزمایش خون یا آزمایش‌های دیگری را برای بررسی عفونت در مادر، مشکلات ژنتیکی یا مشکلاتی دیگر مانند لوپوس یا مشکلات تیروئید، اتمام دهد.
اطلاعات به‌دست‌آمده از آزمایش‌های مادر و کودک می‌تواند در بارداری دوباره و بعدی والده کمک‌کننده باشند. نتایج آزمایش‌ها می‌تواند به پزشک در تعیین میزان احتمال وقوع یک مرده زایی سایر در آن والده کمک کند. حتی اگر پزشک انگیزه مرگ جنین در شکم والده را تشخیص ندهد، اتمام این آزمایش‌ها شدنی است به او کمک کند که فهم بهتر و راه‌های مهار یا پیشگیری برای اجل کودک داشته باشد.
پیشگیری
خطر مرده زایی را می‌توان لغایت حدی با رعایت نکات و مراقبت‌های بارداری و دور بودن مادر از بیماری‌های عفونی، دود سیگار یا سیگار کشیدن کاهش داد. آزمایش‌هایی که قبل از زایمان اتمام می‌گیرد، مشابه سونوگرافی‌ها، آزمایش خون آلفا فیتو پروتئین (غربالگری قبل از تولد)، تست الکتریکی “جنین بدون استرس” می‌توانند برای ارزیابی سلامت جنین پیش از اجل جنین در رحم انجام بگیرند.
بارداری مجدد
در اکثر زنان بخت وقوع مرده زایی در بارداری‌های بعدی بسیار ذیل است. کمتر از یک از صد زن وجود دارد که در گذشته جنین مرده داشته است (کمتر از یک درصد) و مجدداً این رخداد برای او رخ‌داده است.
اگر زنی جنین مرده به دنیا آورد باشد و مجدداً درصدد اقدام برای بارداری مجدد باشد، باید به خود فرصت دهد لغایت ازلحاظ فیزیکی و روحی بهبود یابد. باید با طبیب خود درباره اینکه چه چیزی برای او خوب است صحبت کند. شدنی است پزشک از او بخواهد که آزمایش‌هایی انجام دهد الی اطلاعات اکثریت را درباره‌ی علت اجل جنین در او کسب کند. ممکن است نیاز باشد بیمار تا بعد از سپریدن این آزمایش‌ها برای اقدام به بارداری دوباره صبر کند.
اگر مریض یک مورد مرده زایی داشته است که انگیزه آن دشواری ها ژنتیکی بوده است، یک رایزن ژنتیکی می‌تواند به او کمک کند الی از احتمال وقوع مجدد مرده زایی برای او مطلع گردد.
